Tartak wodny wraz z posiadłością w Besku pod koniec XIX w. kupił Leopold Gierad, syn generała, który w 1850 r. przybył do Orzechówki (wieś położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Jasienica Rosielna) lub Malinówki (wieś położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Haczów).
Leopold Gierad był żonaty z Amalią Gierad (nazwisko rodowe Bąk), pochodzącą z Dukli (miasto w woj. podkarpackim, w powiecie krośnieńskim). Małżonkowie mieli dziewięcioro dzieci, pięciu synów: Teofil Gierad (ur. 1882 r., zm. 1961 r.), Andrzej Gierad (zm. w 1962 r.), Stanisław Gierad, Józef Gierad, Franciszek Gierad oraz cztery córki: Antonina Gierad (ur. 1882 r., zm. w 1972 r.), Stefania Gierad (ur. w 1905 r., zm. w 1971 r.), Bronisława Gierad Krzywoszańska, Genowefa Gierad.
Po śmierci Leopolda Gierad (zm. w 1920 r.) tartak wodny w Besku prowadził syn Andrzej Gierad wraz z siostrą Stefanią Gierad. Po śmierci Andrzeja Gierad w 1962 r. tartakiem w Besku zajmowali się: Stefania Gierad oraz Wiesław Gierad (syn Teofila Gierad). Po śmierci Stefanii Gierad w 1971 r. w tartaku pracował już sam Wiesław Gierad. W roku 1973 Wiesław Gierad z własnych środków finansowych doprowadził do tartaku wodnego energię elektryczną. Tartak funkcjonował do 1998 r.
SYNTETYCZNY OPIS ZABYTKU (położenie, czas powstania, obecny zachowany stan)
Budynek tartaku położony jest w Besku, w części zwanej Skałki, na południe od zabudowań w kierunku wsi Mymoń. Prowadzi do niego wąska droga dojazdowa, biegnąca wzdłuż rzeki Wisłok.
Tartak wodny wraz z warsztatem, kanałem młynówki doprowadzającym wodę z jazem oraz kanałami odprowadzającymi wodę został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego pod numerem A-1453 w dniu 28.02.2017 r.
Tartak zlokalizowany jest na szlaku turystycznym w bardzo malowniczym i krajobrazowym przełomie Wisłoka. Przełom Wisłoka tworzy pełne uroku progi skalne, niewielkie wodospady oraz kaskady wodne.
Budynek tartaku jest dwukondygnacyjny na kamiennych fundamentach, usytuowany nad brzegiem rzeki Wisłok. W dolnej kondygnacji (przyziemie) jest murowany z ciosów i kamienia łupanego. Kondygnacja górna – parter budynku posiada konstrukcję słupowo-ramową, która jest oszalowana deskami. Tartak posiada dwuspadowy dach o kącie nachylenia 30˚, kryty blachą stalową. Do tartaku, na poziomie parteru, od strony wschodniej dobudowany jest warsztat stolarsko-mechaniczny, który służył do obsługi tartaku. Warsztat jest zbudowany z drewna w konstrukcji zrębowej. Obok tartaku, od strony wschodniej, funkcjonował murowany młyn wodny, którego niewielkie fragmenty zachowały się do dzisiaj.
W tartaku znajduje się trak ramowy pionowy złożony z części fabrycznych z drewnianym korpusem. W przyziemiu budynku usytuowane są urządzenia napędzające piły. Pierwotnie tartak zasilany był kołem wodnym nasiębiernym, później zasilany był turbiną wodną, a od 1972 roku przerobiony został na napęd elektryczny.
Na poziomie przyziemia istnieją połączenia drewnianych konstrukcji, które pozwalały przemieszczać się pomiędzy urządzeniami, a kołem wodnym. Mechanizm z przyziemia połączony jest z urządzeniami na wyższej kondygnacji (parter). Wejście na poziom przyziemia (-1,80 m) zlokalizowane jest od strony wschodniej. Z tej kondygnacji prowadziły schody drewniane jednobiegowe na kondygnację powyżej. Cięcie drewna odbywało się wyżej, na parterze. Nadal istnieją urządzenia, które tam pracowały. Na tej kondygnacji znajdował się też skład drewna, zamykany dużymi drzwiami zewnętrznymi od strony południowej. Drewno było przesuwane na wózkach po stalowych szynach.
Tartak przed rokiem 1939 obsługiwał mieszkańców odległych terenów i dobrze prosperował. Do dnia dzisiejszego tartak zachował swój pierwotny, archaiczny wygląd i prawie całe wyposażenie (brak w nim jedynie koła wodnego nasiębiernego).
Do tartaku doprowadzona jest młynówka z jazem przegradzającym Wisłok na odległość ok. 300 m. Kanał biegnie równolegle do koryta rzeki. Próg wodny znajduje się na wysokości około 2,5 m. Woda jest doprowadzana do tartaku kanałem młynówki o szerokości 2 m. Kanał przechodzi przez budynek tartaku i woda jest odprowadzana do rzeki dwoma kanałami, jednym od strony północnej, a drugim od strony wschodniej.